Hướng dẫn cúng tất niên cuối năm chuẩn theo phong tục

Lễ cúng tất niên cuối năm, mọi người thường hay chuẩn bị mâm cúng cũng như bài cúng phù hợp để mong muốn được mời ông bà về nhà ăn Tết. Vậy, cúng tất niên cuối năm là gì? Tại sao phải cúng tất niên? Cùng Đức Thiện tìm hiểu ngay với bài viết dưới đây nhé!

1. Cúng tất niên là gì? Thời gian cúng tất niên cuối năm

Cúng tất niên cuối năm được xem là một nghi thức vô cùng quan trọng để ghi nhận một năm đã kết thúc và đón chào một năm mới sắp bắt đầu. Nghi lễ cúng tất niên cuối năm cần được gia đình chuẩn bị một cách chu đáo.

Cúng tất niên cuối năm

Diễn ra vào ngày cuối cùng của năm Âm lịch, thường là ngày 30 tháng Chạp nếu là tháng đủ, hoặc vào ngày 29 tháng Chạp nếu là tháng thiếu). Tuy nhiên, cũng có một số nhà cũng thực hiện cúng tất niên sớm và tuỳ thuộc vào hoàn cảnh một cách cụ thể. Đây chính là nghi thức nhằm ghi nhận sự kết thúc của năm và đón chờ một năm mới tốt đẹp. Năm nay Tết Nguyên Đán Quý Mão 2023 có ngày 30 Tết vào Thứ 7 ngày 21/1/2023 Dương lịch nên mọi người sẽ cúng tất niên hôm đó luôn.

Người ta chuẩn bị mâm cúng tất niên, sau đó dọn cỗ để các thành viên trong gia đình và khách mời để có thể cùng ăn với nhau. Đây chính là dịp để cả gia đình được sum vầy bên mâm cơm cúng, chia sẻ cho nhau những câu chuyện ấm áp đã diễn ra trong một năm. Mong muốn một năm sung túc và may mắn cũng là những nguyện vọng được kể đến.

2. Mâm cơm cúng tất niên cuối năm siêu chuẩn 

Với hàm ý cầu ấm no, hạnh phúc, cầu mong một năm mới an khang, thịnh vượng, vạn sự như ý, nhiều gia đình có mâm cúng tất niên đầy đủ hơn.

Thông thường, mâm cúng tất niên bao gồm: mâm ngũ quả, hoa, vàng mã, nến, trầu cau, chè, rượu, bánh chưng và một đĩa thức ăn (chay hoặc mặn).

Bày đồ cúng tất niên

Mâm ngũ quả và hoa thường được đặt trên bàn thờ và cúng trong dịp lễ hội mùa xuân. Mâm cỗ mặn đặt trên bàn thờ phụ, hoặc đặt một chiếc bàn nhỏ thấp phía trước bàn thờ chính bao gồm:

- Trái cây

- Hoa

- Nhang rồng phụng

- Đèn cầy

- Gạo, muối

- Trà, Rượu, Nước lọc

- Giấy tiền vàng mã

- Bánh kẹo

- Trầu cau

- Chè, Xôi, Cháo trắng

- Tam sên

- Gà ta

- Heo sữa quay

- Bánh bao

- Bánh chưng/bánh tét

- Chả lụa

- Bình hoa, Lư Nhang

Mâm cơm cúng tất niên mặn hoặc chay với đầy đủ các món ăn ngày Tết, được chế biến thơm ngon tinh khiết, bày biện đầy đặn, trang nghiêm.

3. Văn khấn cúng tất niên cuối năm chuẩn

Văn khấn cúng tất niên cuối năm được ghi chép và được nhiều người truyền lại đến giờ. Dưới đây là bài khấn siêu chuẩn dành cho bạn tham khảo:

Nam mô a di Đà Phật! (3 lần)

Kính lạy: Hoàng Thiên hậu Thổ chư vị tôn Thần.

Ngài Kim niên đương cai Thái tuế chí đức tôn Thần .

Ngài bản cảnh Thành Hoàng chư vị đại Vương .

Ngài bản xứ Thần linh Thổ địa. Ngài định Phúc Táo quân. Các Ngài Địa Chúa Long mạch Tôn Thần và tất cả các Thần linh cai quản trong khu vực này.

Hôm nay là ngày ...... tháng Chạp năm ............

Tín chủ chúng con là: …............

Ngụ tại: ……....

Trước Án tọa kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.

Nay là ngày… Tết, chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh cụ soạn, sửa lễ Tất niên, dâng cúng Thiên Địa, Tôn Thần, phụng hiến Tổ tiên, truy niệm chư Linh.

Theo như thường lệ Tuế trừ cáo tế, cúi xin chư vị Tôn Thần, Liệt vị Gia tiên, bản xứ tiền hậu Chủ hương linh, giáng lâm án tọa, phù thùy chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ cho toàn gia, lớn bé trẻ già, bình an thịnh vượng. Độ cho chúng con mọi duyên thuận lợi, công việc hanh thông. Người người được chữ bình an, tháng ngày được hưởng phần lợi lộc. Âm phù - Dương trợ, sở nguyện tòng tâm. Bốn mùa không hạn ách nào xâm, tám tiết có điềm lành tiếp ứng.

Dãi tấm lòng thành, cúi xin chứng giám ...

Nam mô a di Đà Phật! (3 lần)

Cúng tất niên

4. Nên cúng tất niên ở ngoài trời hay trong nhà?

Theo các chuyên gia văn hoá, lễ cúng tất niên được diễn ra ở bàn thờ gia tiên và thần linh đang có ở trong nhà. Để thực hiện nghi lễ cúng tất niên thì trước tiên các gia đình sẽ dọn dẹp và bày biện bàn thờ làm sao đảm bảo được sự sạch sẽ và tươm tất nhất.

Trong ngày cúng Tất niên, các thành viên trong nhà sẽ quây quần. Nấu bữa cơm tươm tất cuối ngày để nhằm dâng lên thần linh và gia tiên. Một số gia đình có điều kiện sẽ có thêm một lễ cúng tất niên ở ngoài sân, ngoài trời.

Cúng tất niên ở đâu?

5. Cách đặt gà cúng tất niên 2023 

Khi chuẩn bị mâm cỗ giao thừa cúng ngoài trời, phải đặt gà cúng lên đĩa to, tháo dây buộc (nếu có), bầy ngay ngắn trên đĩa, tiết lòng đặt dưới bụng gà, mỏ ngậm bông hoa hồng đỏ. Điều quan trọng nhất là phải đặt đầu gà quay ra đường để đón quan Hành khiển cai quản năm mới đi qua, cách đặt gà cúng như vậy còn có ý nghĩa gọi mặt trời chiếu vào nhà mình.

Còn khi đặt gà cúng trên ban thờ, theo một số chuyên gia nghiên cứu, nên quay đầu gà hướng về bát hương với tư thế được gọi là “con gà biết kêu, biết gáy, đang chầu” tức là há miệng, chân quỳ và cánh duỗi ra tự nhiên. Nếu làm theo cách nhiều gia đình làm có nghĩa có đầu gà hướng ra ngoài thì đó là gà không chịu chầu.

Mâm cỗ cúng tất niên

6. Bữa cơm tất niên cuối năm

6.1 Mâm cơm tất niên miền Bắc

Đối với người miền Bắc, trong mâm cỗ cúng tất niên luôn phải đầy đủ; 4 bát, 4 đĩa (mâm cỗ nhỏ); 6 bát, 6 đĩa hoặc 8 bát, 8 đĩa với mâm cỗ lớn. Cũng có nhà chuẩn bị mâm cỗ lớn xếp cao từ 2 đến 3 tầng.

- Bốn bát gồm: Bát giò heo hầm măng lưỡi lợn, bát bóng thả, bát miến, bát mọc.

- Bốn đĩa của mâm cỗ gồm: đĩa giò lụa, đĩa chả quế, đĩa thịt gà, đĩa thịt heo.

Mâm cơm cúng tất niên miền Bắc

6.2 Mâm cơm tất niên miền Trung và miền Nam

Mâm tất niên người Miền Trung cũng giống như người dân ở miền Bắc, miền Nam, các gia đình cũng bận rộn chuẩn bị sắm sửa làm cơm cúng tất niên. Thường trong mâm cỗ Tết miền Trung không yêu cầu số lượng 4-4, 6-6 hay 8-8 bát đĩa như ngoài miền Bắc, nhưng cũng có các món đặc sản không thể thiếu như: Giò lụa, thịt gà, thịt lợn, măng khô, miến xào.

Trong khi đó, trong mâm cỗ tất niên của người miền Nam hay có bánh tét, canh măng, thịt kho tàu, chả giò, nem, gỏi tôm thịt… Ngoài ra, người Nam thường ưu tiên những món nguội.

Trong đó, các món ăn không thể thiếu như: Bánh tét, củ cải ngâm nước mắm, canh măng, canh khổ qua nhồi thịt, thịt kho tàu, gỏi tôm thịt, thịt lợn luộc, đĩa dưa giá, đĩa nem, đĩa chả giò và củ kiệu... để cúng ông bà tổ tiên.

7. Lưu ý khi cúng tất niên cuối năm

Cũng như các lễ cúng trong năm, cúng tất niên cuối năm cũng cần lưu ý một vài điểm sau:

- Không cần quá cầu kỳ nhưng cũng không được quá sơ sài. Điều kiện gia đình sẽ giúp các bạn chuẩn bị mâm cơm cúng và phải có những món truyền thống ngày Tết được chuẩn bị, bày biện một cách chu đáo, sạch sẽ.

- Cần phải dọn dẹp bàn thờ, nhà cửa sạch sẽ trước khi cúng tất niên.

Lưu ý khi cúng tất niên

- Cần có đủ các thành viên trong gia đình để thể hiện được sự sum họp, ấm cúng.

- Tất niên chính là thời điểm các gia đình sum vầy, đoàn tụ sau một năm làm việc vất vả, nhất là những gia đình có con cái đi làm ăn xa nhà. Vì vậy, không nên cãi nhau, chửi mắng mà thay vào đó nên nói những chuyện vui và những điều tốt lành.

Hy vọng với bài viết về lễ cúng tất niên cuối năm mà BĐS ĐỨC THIỆN vừa chia sẻ, các bạn cũng đã có thêm nhiều thông tin hữu ích cho mình. Chúc bạn năm mới vui vẻ, sức khoẻ và gặp nhiều may mắn trong năm mới.